Nội dung
1. Lời nói đầu
Như đã giới thiệu từ trước, hiện tại mình đang là Software Engineer làm việc tại một công ty outsourcing ở TP. HCM, tuy nhiên trước đó mình đã trải qua 2 tháng thực tập tại đây và được ký hợp đồng để trở thành nhân viên chính thức vào ngày 12/07/2021 (thật ra cũng không phải gọi là thực tập, vì tại công ty của mình thì thực tập sẽ không có lương nên anh Manager có đưa ra offer dưới dạng "Hợp đồng lao động bán thời gian" có lương nhưng vẫn dưới danh nghĩa là thực tập sinh và mình đã đồng ý). Vì thế hôm nay mình viết bài này với mong muốn được chia sẻ quá trình mình đã chuẩn bị CV, kiến thức và phỏng vấn, nhận offer như thế nào để có được vị trí thực tập đúng như mong đợi.
2. Lí do thực tập
Ở trường mình, việc đi thực tập là tự nguyện và trường không tổ chức sắp xếp (trừ thực tập tốt nghiệp), các bạn sinh viên sẽ phải dùng năng lực của mình và tự đăng ký vào các công ty các bạn mong muốn làm việc. Do mình học chuyên ngành "Kỹ thuật phần mềm" nên việc đi thực tập sớm là điều luôn được khuyến khích từ trước. Vì khi đi thực tập, mình sẽ được áp dụng những kiến thức đã học vào thực tế, học được nhiều kiến thức mới bổ ích và được tham gia vào quy trình phát triển phần mềm chuyên nghiệp, các khách hàng của những công ty outsourcing thường đến từ nước ngoài nên cũng sẽ cải thiện được khả năng ngoại ngữ.
Có những bạn đi thực tập từ rất sớm (năm 2, năm 3), cũng có nhiều bạn chọn cách học xong và đợi đến khi tốt nghiệp mới bắt đầu thực tập và tìm kiếm việc làm. Tuy nhiên đối với bản thân mình, khi học tới năm 3, lượng kiến thức cũng đã tích lũy đủ và những kiến thức mới cũng không phải là nền tảng nữa. Bên cạnh đó, mình cũng đã xây dựng điểm điểm số đủ vững chắc từ trước (dù đi thực tập và bỏ bê trên lớp cũng không ảnh hưởng quá nhiều đến điểm GPA tổng kết) cộng thêm năm cuối mình chỉ còn 2 môn ( +10 tín chỉ tốt nghiệp có thể thay thế bằng 3 môn nữa) nên chính vì thế vào đầu học kì 2 năm 3, mình đã lên kế hoạch, chuẩn bị kỹ lưỡng và chính thức tìm kiếm cơ hội thực tập cho riêng mình.
3. Chuẩn bị CV
Đối với một sinh viên chưa ra trường hoặc mới tốt nghiệp, các nhà tuyển dụng thường không yêu cầu quá cao CV của bạn. Tuy nhiên, CV vẫn cần phải thể hiện được bạn là một người phù hợp với vị trí mà nhà tuyển dụng đề ra. Với bản thân mình, 1 CV chất lượng và đầy đủ nội dung sẽ bao gồm các phần như sau:
- Giới thiệu sơ lược về bản thân.
- Các thông tin liên lạc (Email, Linkedin, Phone,...)
- Kinh nghiệm làm việc có thể thay thế bằng các dự án, sản phẩm có liên quan trực tiếp đến vị trí làm việc mà nhà tuyển dụng đề ra (có thể là những dự án bài tập của các môn trên đại học, tuy nhiên nếu bạn tự làm dự án cá nhân thì sẽ được đánh giá cao hơn).
- Những kỹ năng chuyên môn, những công nghệ, công cụ, ngôn ngữ lập trình mà bạn thường xuyên sử dụng.
- Kỹ năng sử dụng các loại ngoại ngữ của bạn.
- Những hoạt động tình nguyện, giải thưởng nếu có.
Các bạn có thể tự viết CV và trang trí theo ý muốn của bản thân (có thể sử dụng MS Word, Notion,..) hoặc sử dụng các template có sẵn trên Internet. Đây là mẫu CV mình đã áp dụng: CV Template [Your Name] (notion.so) (Nguồn: Trần Minh Phúc | Facebook), còn đây CV của mình (tính đến thời điểm hiện tại) các bạn có thể tham khảo: CV - Minh-Hieu Le
4. Chuẩn bị kiến thức
Mình có chuẩn bị những kiến thức nền tảng được học thông qua các môn học trên đại học, các thầy đã dạy rất kỹ về lý thuyết kèm theo các bài tập áp dụng để hiểu rõ vấn đề hơn. Các kiến thức mà mình đã chuẩn bị bao gồm:
- Lập trình hướng đối tượng OOP, nguyên tắc SOLID.
- Cấu trúc dữ liệu và giải thuật.
- Cơ sở dữ liệu.
- Kiến trúc máy tính.
- Mạng máy tính.
- Các kỹ thuật lập trình cơ bản.
- Kiến thức cơ bản về 1 ngôn ngữ lập trình đã thành thạo.
Mình cũng chuẩn bị 1 số kiến thức về framework đã được học như ExpressJs của NodeJs. Ngoài ra để luyện khả năng problem solving (cái này chắc chắn đi phỏng vấn lúc nào cũng bị hỏi) thì mình có giải các bài ở mức A, B, C trên Codeforces (tương ứng mức độ từ easy - medium). Lý do mình chọn Codeforces là vì hệ thống chấm bài của nó tốt, nhiều testcases, không chỉ chấm bài dựa trên kết quả mà còn là về độ phức tạp thuật toán, chính vì vậy nhiều khi cách giải của mình đúng với một số testcases nhưng vượt quá thời gian cho phép thì phải tìm cách giải khác tối ưu hơn, hơn nữa để nộp bài trên Codeforces, mình phải làm bài trên IDE ở máy mình sau đó copy lên và nộp bài chứ không phải làm trực tiếp như trên HackerRank, chính điều đó cũng sẽ giúp cải thiện khả năng sử dụng ngôn ngữ và IDE. (vì lúc đi phỏng vấn không ai setup hết các thư viện, hàm sẵn như trên HackerRank cho bạn làm cả, bạn phải tự viết tất cả mọi thứ)
5. Quy trình phỏng vấn
Sau khi chuẩn bị CV, kiến thức kỹ càng, mình bắt đầu gửi CV cho một số công ty lớn tại TP. HCM qua nhiều hình thức khác nhau (qua trang tuyển dụng của công ty, qua email, ...) Và sau đó công ty hiện tại của mình liên hệ với mình sớm nhất nên mình đã đồng ý tham gia vào quy trình phỏng vấn của họ. Quy trình phỏng vấn sau khi gửi CV bao gồm:
5.1. Test tiếng Anh và IQ đầu vào
Do mình không có bằng TOEIC/IELTS nên phải test tiếng Anh đầu vào (cái này khá quan trọng, vì điểm TOEIC của bạn cần > 550 mới có thể được phỏng vấn tiếp và nó là cơ sở để Manager offer lương khi bạn là nhân viên chính thức và đề xuất bạn vào các dự án phù hợp). Công ty mình sử dụng bài thi TOEIC 2 kỹ năng (nghe và đọc) để test, đề bài được update thường xuyên dưới sự hợp tác với các trung tâm ngoại ngữ.
Công ty có sắp xếp lịch và thông báo hình thức thi trước tới mình, tuy nhiên thời gian gấp rút và mình cũng không chuẩn bị gì nhiều, vì với mình tiếng Anh là phải học thường xuyên chứ không phải đợi tới thi mới học, mình cũng chưa từng tham gia vào 1 kỳ thi TOEIC nào trước đó nên cũng chỉ lên mạng coi thử hình thức và phân bổ đề thi TOEIC 2 kỹ năng là như thế nào để lúc thi không bị bỡ ngỡ.
Hôm đó mình tới công ty là lúc 8h30 và bắt đầu làm bài từ 9h - 11h. Đề thi gồm 2 phần nghe và đọc theo chuẩn TOEIC, phần nghe thi trước gồm 100 câu chia làm 4 phần trong 45 phút, phần đọc thi sau gồm 100 câu chia làm 3 phần trong 75 phút, sau khi thi xong sẽ biết kết quả ngay. Mình định ăn sáng xong mới bắt đầu thi nhưng không kịp nên có hơi đói bụng và hoa mắt 😓 ảnh hưởng đôi chút tới quá trình làm bài, thêm đây là lần đầu tiên mình thi TOEIC nên có đôi chút bỡ ngỡ và kết quả phần nghe cũng không được như mong đợi, mình đạt được 790đ, điểm thành phần chi tiết mình không nhớ rõ, chỉ nhớ sơ là phần đọc được khoảng ~450đ, phần nghe được khoảng ~340đ.
Sau đó mình còn 1 bài test về IQ ngắn gồm 23-25 câu (mình không nhớ rõ) trong vòng 20 phút, tập trung chủ yếu về tư duy logic và toán học, sau khi thi xong thì không có công bố kết quả nên cũng không biết được mình đã làm đúng hay không.
5.2. Phỏng vấn online
Sau khi pass vòng test TOEIC và IQ thì sẽ tới vòng phỏng vấn, do lúc mình phỏng vấn là tầm tháng 4, tình hình dịch bệnh cũng phức tạp nên công ty đề xuất phỏng vấn online qua Skype. Buổi phỏng vấn của mình diễn ra vào buổi sáng, kéo dài 1 tiếng hơn, với sự tham gia trực tiếp của 2 anh Senior Engineer, gồm 2 phần:
- Phần đầu hỏi tập trung về các kiến thức cơ bản như OOP, SOLID, cấu trúc dữ liệu giải thuật,...
- Phần hai là coding, gồm 2 bài ở mức độ dễ, cơ bản, code xong giải thích cách mình đã làm như thế nào và đưa 2 anh review, đánh giá bài làm.
Nói chung phỏng vấn cũng nhẹ nhàng, tình cảm, các anh cũng thân thiện, tạo điều kiện để mình thể hiện được hết khả năng của bản thân.
5.3. Trao đổi với Manager và nhận offer
Buổi sáng phỏng vấn tới đầu giờ chiều là có kết quả đậu, sau đó có 1 anh Manager (người quản lý mình trong tương lai) gọi điện để chia sẻ thêm về các dự án sắp tới của công ty (chủ yếu là về C# và Java) và lắng nghe ý kiến nguyện vọng của mình. Thì mình có chia sẻ là hiện tại đang còn đi học trên trường và vướng 1 số môn nên tạm thời chỉ làm part-time được thôi, trong tương lai có thể làm full-time được, và mình cũng muốn có 1 khoản tiền hỗ trợ trong quá trình mình thực tập. Sau đó anh Manager có offer mình dạng "Hợp đồng lao động bán thời gian" trong 3 tháng (nhưng mình hoàn thành trong 2 tháng rồi ký hợp đồng chính thức luôn) với mức lương cứng của công ty đề ra là 5.000.000VNĐ nhưng vẫn dưới danh nghĩa là thực tập sinh và mình có quyền chọn 3 buổi cố định trong tuần để đi làm (cũng để công ty dễ quản lý). Mình cũng không ngần ngại chia sẻ mức lương này ở đây, vì nó là lương cứng của công ty cho dạng hợp đồng này rồi, hi vọng các bạn sẽ có thêm tư liệu để tham khảo. Mình nhận thấy đây vừa là cơ hội để mình học hỏi kiến thức, vừa là để mình kiếm thêm thu nhập nên khi nhận được offer thì mình cũng không suy nghĩ gì nhiều mà đồng ý ngay. Sau đó có chị HR liên hệ để chốt lại một số thông tin và thời gian ký hợp đồng, mọi chuyện diễn ra suôn sẻ và mình đã chính thức có được vị trí thực tập như thế. (mình bắt đầu đi làm vào ngày 05/05/2021)
6. Lời kết
Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết lần này của mình, hi vọng thông qua nó sẽ giúp các bạn có được những bước chuẩn bị thật tốt và kiếm được cho mình vị trí thực tập phù hợp trong tương lai. Trong bài viết lần tới, mình sẽ chia sẻ, review lại về kỳ thực tập này của mình, về những thuận lợi, khó khăn, điều mình học được,.. Hi vọng các bạn sẽ luôn theo dõi và ủng hộ!
