Table of Contents
1. Lời nói đầu
Ai trong chúng ta rồi cũng sẽ có lúc đứng trước lựa chọn: gắn bó tiếp hay bước sang một hành trình mới. Mình cũng vừa trải qua khoảnh khắc ấy và hôm nay cũng là ngày mình chính thức ký hợp đồng lao động với công ty mới sau 2 tháng thử việc.
Đây cũng là lần “nhảy việc” đầu tiên sau hơn 4 năm gắn bó cùng công ty cũ – nơi mình bắt đầu từ những ngày còn chập chững là sinh viên thực tập. Vì vậy, mình muốn viết lại đôi dòng vừa để lưu giữ kỷ niệm đẹp ở chặng đường cũ, cũng vừa để chia sẻ lại một vài trải nghiệm cá nhân mà mình đúc kết được. Hy vọng từ những góc nhìn này có thể mang lại thêm sự tham khảo cho các bạn đang chuẩn bị bước vào hành trình đi làm hay đang cân nhắc một sự thay đổi mới trong sự nghiệp.
2. Động lực nhảy việc
Khi nhắc đến chuyện “nhảy việc”, hầu như ai cũng mang trong mình những nỗi sợ vô hình. Bởi đơn giản, chúng ta thường ngại sự thay đổi: ngại phải làm quen và hòa nhập lại từ đầu với đồng nghiệp mới, sợ rủi ro bị sa thải, hay lo lắng gánh nặng cơm áo gạo tiền khi bản thân là lao động chính trong gia đình,… Vì thế, một công việc được gắn mác “ổn định” thường trở thành lựa chọn ưu tiên hàng đầu.
Mình cũng từng như vậy, cũng có rất nhiều thứ phải lo toan, hơn thế nữa mình cũng đang có một công việc có thu nhập tốt và cũng có những mối quan hệ rất tốt với sếp, đồng nghiệp và khách hàng. Nhưng rồi mình tự hỏi: liệu ở yên một chỗ có thật sự là ổn định?
Một con chim đậu trên cành cây không bao giờ sợ cành cây sẽ gãy, bởi vì thứ nó tin tưởng không phải là cành cây, mà là đôi cánh của chính mình - Khuyết danh
Nếu tạm gác yếu tố “công ty” sang một bên và nhìn rộng hơn ra thị trường lao động, thì mình nghĩ sự ổn định cần được đánh giá bằng năng lực của chính bản thân so với mặt bằng nhân lực chung. Bởi nếu bạn đang yếu thế hơn mặt bằng chung nhưng lại may mắn có một công việc “ổn định” tại công ty nào đó, thì điều gì sẽ xảy ra nếu một ngày công ty gặp biến cố? Khi đó, việc tìm một công việc mới với mức lương tương tự sẽ trở nên vô cùng khó khăn.
Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế biến động và công nghệ - nhất là trí tuệ nhân tạo - đang phát triển với tốc độ chóng mặt, mình càng thấy rõ hơn áp lực phải liên tục đổi mới và nâng cấp chính mình. Mình tin rằng, nếu chỉ hài lòng với sự ổn định "tạm thời" như hiện tại thì không sớm hay muộn, mình cũng sẽ bị bỏ lại phía sau.
Chính vì lẽ đó, khi nhìn nhận lại ở khía cạnh chuyên môn kỹ thuật, khoảng hai năm trở lại đây mình bắt đầu cảm thấy bản thân đang dậm chân tại chỗ. Mình không còn nhiều cơ hội được tham gia vào những dự án đủ lớn (cả ở hiện tại cũng như tương lai gần) để áp dụng kiến thức đã tự tìm hiểu, cũng như ít gặp những bài toán khó đủ sức thử thách và khiến mình thấy hứng thú. Dần dần, mình nhận ra cần phải làm cái gì đó thật đột phá để thay đổi tình thế hiện tại.
Và đó chính là một trong những động lực lớn nhất thôi thúc mình bước ra khỏi vùng an toàn để tìm một môi trường mới, không phải để chạy theo một mức lương tốt hơn, mà là để tìm một nơi mình có thể được thử thách nhiều hơn và tiếp tục tiến bộ, mở ra những cơ hội học hỏi và phát triển một cách bền vững hơn. Mình thà chọn dám thử và sai khi còn trẻ, hơn là ngồi yên một chỗ để rồi mãi mãi tiếc nuối vì đã không dám bắt đầu.
3. Nhìn lại hành trình 4 năm
Mình cũng thật sự rất biết ơn công ty cũ, và không cảm thấy hối tiếc khi đã chọn công ty làm nơi thực tập - một nơi mà bên cạnh các yếu tố chuyên môn, thì "tình người" được quan tâm và đặt lên trên hết. Trong suốt thời gian làm việc ở đây, mình đã có cơ hội học hỏi và phát triển rất nhiều kỹ năng quan trọng: từ việc nâng cao tiếng Anh, rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, đến khả năng thuyết phục, xử lý khéo léo và hiệu quả với khách hàng,… Tất cả đều là hành trang quý giá giúp mình trưởng thành hơn rất nhiều so với ngày đầu đi làm, và cũng là bệ phóng quan trọng giúp mình có thể đi xa hơn trong sự nghiệp sắp tới.
4 năm trôi qua thật nhanh, không quá ngắn cũng không quá dài, nhưng đủ để mình quan sát, suy ngẫm và rút ra được những bài học đầu đời, không chỉ là về chuyên môn kỹ thuật và cũng không thầy cô nào dạy bạn trong quá trình đi học cả. Và mình nghĩ đó mới là những yếu tố quan trọng nhất quyết định xem bạn có thể gắn bó và đi xa được với nghề được bao xa. Dĩ nhiên với mỗi người, mỗi hành trình sẽ có những cái nhìn khác nhau, thế nên mình chỉ xin được phép tóm gọn lại nó trong một vài ý mang tính chất chủ quan, tham khảo là chính.
3.1. Sự cân bằng
Điều mà mình luôn canh cánh bên cạnh yếu tố chuyên môn kỹ thuật đó chính là "sự cân bằng". Khoảng 3 năm đầu đi làm, đặc biệt là kể từ khi mẹ mất, mình gần như chỉ có cắm đầu vào làm việc, mình vẫn rất vui và tận hưởng nó, cho đến khi bị bệnh nằm một chỗ, không người thân bên cạnh, mình mới bừng tỉnh và hiểu được giá trị của 2 từ "sức khoẻ" là như thế nào. Kể từ đó, mình bắt đầu đi tìm cho mình những cách sống khoa học hơn, và dùng sự kỷ luật để duy trì nó.
Mình được truyền cảm hứng từ video này: Một ngày của full-time Youtuber, lấy triết lý 3 vòng tròn "Thân - Tâm - Trí" làm gốc, từ đó mình bắt đầu tập thêm thiền, mua xe đạp để đạp đi làm, duy trì chạy bộ đều đặn,.... Từ việc thân thể khoẻ mạnh, mình có thể làm việc hiệu quả hơn, từ đó tinh thần lúc nào cũng phấn chấn và tràn đầy sự tích cực.
3.2. Yếu tố con người
Ngành nghề nào cũng cần sự giao tiếp, phối hợp giữa người với người, giữa các nhóm nhỏ với nhau, hay rộng hơn là giữa công ty với khách hàng,... Đôi khi có những người rời bỏ công ty chỉ vì một vài xích mích không thể làm lành, lại có những ông chủ tuy không có nhiều tiền để trả cho nhân viên nhưng họ vẫn một mực trung thành,... Mình tạm chia nhỏ nó thành 2 yếu tố chính hay gặp, và cần phải linh động mềm dẻo giữa chúng: "Sự chuyên nghiệp & Tình người"
3.2.1. Sự chuyên nghiệp
Một trong những yếu tố mà mình thấy rất nhiều bạn mắc phải nhưng không ai dạy cho các bạn cả, và chưa chắc đi làm lâu đã có được nó, đó chính là "Sự chuyên nghiệp" - là cách chúng ta nhìn nhận và hành xử trong công việc nói chung và giữa người với người nói riêng. Nó là một kỹ năng chứ không phải là tính cách, nên nó có thể thay đổi được và sẽ quyết định xem bạn đi được bao xa với nghề.
Xét trên khía cạnh con người, đôi khi sẽ có những bất đồng không tránh khỏi trong công việc, những tranh cãi không đáng có từ những cái tôi cao, nhưng nếu bạn là một người đi làm đủ lâu, bạn sẽ hiểu tất cả cũng chỉ là đang đi làm thuê mà thôi, thay vì hướng những lời nói mang tính công kích cá nhân để đối phương bị bất lợi, hãy tập trung vào việc đề ra các mục tiêu chung trong công việc và cùng nhau phản biện để đạt được mục tiêu chung đó.
Các bạn mới ra trường hay hành xử theo bản năng mang tính bộc phát, đôi khi sẽ được bỏ qua vài lần, tuy nhiên nếu không chịu khó quan sát và sửa đổi, thì bạn sẽ không bao giờ được đánh giá cao, trừ khi là không đi làm thuê nữa.
3.2.2. Tình người
Còn về yếu tố "tình người", nó sẽ quyết định bạn đi được bao lâu với công ty hiện tại, có những luật lệ trong công ty được sinh ra để đảm bảo quyền lợi mang tính chất "tư bản" như: sự gắn bó ràng buộc, sự làm việc hiệu quả,... Tuy nhiên chúng ta là con người chứ không phải robot, và cuộc sống thì có rất nhiều biến số, thế nên một công ty hay một người sếp tốt sẽ biết linh động sắp xếp để nhân viên của họ có thể yên tâm giải quyết một vấn đề nào đó của họ trước, để khi quay trở lại họ sẽ cảm thấy biết ơn và cố gắng tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho công ty.
Tuy nhiên, có những thứ không phải là bạn sẽ cứ mang ơn suốt đời và để yếu tố đó được đem lên bàn cân trong những lần đàm phán công việc, mọi chuyện đều mang tính chất win - win, công ty cũng có lợi khi giữ được người và bạn cũng có lợi khi được thấu hiểu và sẻ chia, thế nên tình người rất quan trọng nhưng đôi khi vẫn phải tỉnh táo vì những thứ nợ tình cảm thường là những thứ nợ khó trả!
4. Mục tiêu cho chặng đường mới
Mình ở đang ở độ tuổi 25, một trong những ngưỡng cửa bước khỏi ra giai đoạn chập chững vào đời, để tiến dần vào giai đoạn dần ổn định hơn cả trong cuộc sống và sự nghiệp. Chặng đường sắp tới mình chỉ dám đặt mục tiêu cho khoảng 5 năm cho đến năm 30 tuổi, vì xa quá sợ bước không qua, bên cạnh việc duy trì các yếu tố đã nêu ở trên, thì mình cần phải tìm hiểu bản thân và định hình rõ hơn nữa con đường sự nghiệp sắp tới, rất đơn giản thôi, chỉ một câu hỏi:
Trở thành người làm thuê vĩ đại, hay thành một ông chủ với sự nghiệp cho riêng mình?
Dĩ nhiên là phải làm thuê xong rồi mới lên làm chủ được, nhưng mình còn trẻ và còn có thể sai, không chắc ngoài 30 còn có cơ hội để thử và sai nữa hay không. Nên khi xác định được năng lực của bản thân, kết hợp việc thử nghiệm những kế họach bên lề công việc, mình cần trả lời được câu hỏi ở trên và chuẩn bị các kế hoạch tương ứng cho bản thân và con cái. Hi vọng 5 năm sau, sẽ có một bài viết để trả lời cho câu hỏi còn dang dở này.
5. Lời kết
Tình đầu là tình khó phai, và với mình TMA cũng vậy, nơi mà mình đã học được rất nhiều thứ và để lại cho mình những kỷ niệm cũng khó quên, mình rất trân trọng những con người mình đã gặp, những người anh, người chị, người bạn đã nhiệt tình chỉ bảo, đồng hành cùng mình trong khoảng thời gian tại đây. Chúc cho các anh chị, bạn bè nói riêng, và TMA nói chung thời gian tới sẽ không ngừng phát triển hơn nữa, giữ vững sứ mệnh phát triển và đào tạo nhân tài công nghệ cho Việt Nam.
